© J.W. Sandker

      Categorie:     Instrumentatie


Index:

          
          2-draads
          2-puntsregeling
          Adaptive-control
          Aerobe
          Afregelen
          Analyse-apparaat
          Bekleding
          BOD
          Branddetektie
          Bumpless-transfer
          BZV
          Capacitieve-meting
          Cilindrische-volume-meting
          COD
          CSB
          CZV
          Debietmeting
          Dichtheidsmeting
          Doseerpomp
          Droogloopbewaking
          Drukdoos
          Elektrode-materiaal
          Explosie-detektie
          Feed-forward
          Flowmeter
          FS
          Fuzzy-logic-regelaar
          Fuzzy-logic-regelaar
          Gasdetektor
          H2S-gas
          Ijken
          Magnetische-flowmeter
          Massaflowmeter
          Meetbreedte
          mei
          Monstername-apparaat
          Naderingsschakelaar
          Nitraat-meting
          Niveau-meting
          Nucleair
          O2
          P
          PFM
          pH
          PID-regelaar
          PID-regelaar-ABB-T200
          Regelaar
          Regeling
          Reset-windup
          Scheidingslaagmeting
          Schuimvorming
          Slibconcentratie-meting
          Slibspiegelmeting
          Sprinkler
          Stemvork
          TOC
          TOD
          Transportband
          Trilstaaf
          Trilvork
          Troebelheids-meting
          Troebelheids-meting-notitie
          Ultra-filter
          Ultra-sonore-flowmeter
          Ultra-sonore-hoogtemeting
          Vage
          Vortexflowmeter
          Zenonfloc
          Zenonspeed
          Zuurstofmeting
          Zuurstofmeting









2-draads

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories


Een 2-draads analoge meting heeft tot voordeel de kompakte en dus goedkope bouw. Er zijn geen digitale kontakten mogelijk voor storing of grensoverschreiding.

Een ander nadeel is dat het afregelen lokaal uitgevoerd dient te worden. Men kan niet in de schakelkast een nivo instellen om bijvoorbeeld tijdens de FAT een HH nivo te simuleren.
Een voordeel van lokaal afregelen is dat er direkt naast de sensor gemeten en afgelezen kan worden.








2-puntsregeling

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories


In een tank wordt op 2 nivo's een nivoschakelaar aangebracht. De bijbehorende pomp wordt door het H nivo ingeschakeld, en door het L nivo uitgeschakeld. (als de pomp uit de tank zuigt) Meestalbestaand de nivoschakelaars uit elektroden welke beide op 1 versterker aangesloten worden. De versterker schakelt de pomp aan/uit.








Adaptive-control

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  PID-regelaar








Aerobe

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Zuurstofmeting



aerobe zone: zuurstof rijke zone.
anaerobe zone: zuurstof arme zone.







Afregelen

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories


Veel apparaten (o.a. drukdozen) zijn fabrieksmatig afgeregeld. Een voorziening om na te kunnen ijken moet soms als optie bijgekocht worden. Bij kompakte 2-draads metingen verdiend het devoorkeur dat de unit IP-55 druktoetsen heeft op het front.

Voor de PID regeling zie pid-regelaar.
Voor 2-punts regelaar zie 2-puntsregeling.








Analyse-apparaat

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Ultra-filter



Met een analyse meting wordt bedoeld een meetapparaat om de concentraties van chemische bestanddelen te meten. De werking is als volgt:
Periodiek wordt een monster genomen. Hieraan worden een vaste hoeveelheid chemische vloeistof gedoseerd. Deze vloeistof zorgt voor een verkleuring. Na een bepaalde tijd wordt de licht doorlaatgemeten. Deze hoeveelheid representeerd de concentratie van de te onderzoeken stof.


O.a. de volgende waarden kunnen worden gemeten:
-    Nitraat
     Zie Nitraat-meting.
-    Fosfaat:
-    Ammonium:
-    CZV:
     Zie CZV.

Fa. Applicon had tot voor kort een detektor voor lage flow in haar apparaten.  Dit bleek niet goed te functioneren en wordt daarom niet meer toegepast.  Daarom zelf ook geen flow detektie inde meetstroom toepassen.  Eventueel wel in de hoofdstroom naar het filter toe.  De flowbewaking van de meetstroom blijft gehandhaafd doordat de analyser een foute-meting melding geeft.


Monsterselektie-eenheid
O.a. Applicon levert een monstername selektie-eenheid die het mogelijk maakt om te schakelen tussen 2 monsterdebieten. De unit heeft 2 analoge uitgangen 4-20mA. De unit is voorzien van sampletrack-hold.


Opstelling
Voor buitenopstelling kan in het bestek een buitenopstellingkast worden opgenomen met afmetingen van bijv b x l x h = 200 x 150 x 200 cm.  Fabrikaat bijv Detos 05270-19923, leverancier Deen teEmmeloord.  De kosten van een dergelijk kast zijn ca. f12 000,-Civlieltechnisch gezien moet er (bij verzakkende gronden) een 1/2 m diepe zand laag worden weggegraven, en worden opgevuld met een veel lichter zandtype. De gewichtsbesparing moet voldoende zijnvoor compensatie van het gewicht van de kast.  Het gewicht van een dergelijk kast is ca.  300 kg in polyester uitvoering.  Onder de kast stoeptegels leggen.
Let op dat er een vuilwaterafvoer en een drinkwater aansluiting moet zijn.


Aanvoerpomp
Zie bij ultra-filter.


In bedrijf stellen
Ten eerst moeten de benodigde chemicali‰n worden geprepareerd en aangevoerd. Ten tweede weet niemand hoe de apparatuur werkt. Als hiervoor geen deskundige van de leverancier aanwezig is omuitleg en instructie te geven, dan gaat dit niet goed. De ervaring heeft geleerd dat het weken duurt voordat men het apparaat voldoende goed kan bedrijven om een continu meetsignaal beschikbaar te hebben. 





Bekleding

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Flowmeter










BOD

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  BZV









Branddetektie

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  juli 1996
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :   Gasdetektor   Gasdetektie   Sprinkler



De volgende melders zijn mogelijk:
-    Temperatuur
     Is ingebouwd in sprinklerkoppen.
-    Optische rookmelder
     Werkt volgens strooilichtprincipe.
     Ondtdekt de brand in een beginnend stadium.  De hoeveelheid rook wordt gemeten met het Tyndal principe,  meet       grootte van de deeltjes vanaf 2.0E-6m.
     IP42.
-    Ionisatie-melder
     Signaleert open branden en de aan het vlammenstadium voorafgaande rookfase met gloedkenmerken, en voordat een       temperatuurverhoging optreedt.
     Een zwak radio-aktieve bron ioniseert de lucht tussen 2 elektroden zodat er stroom gemeten wordt.  Bij optreden       van rook worden de elektroden vertraagt door de zware rookdeeltjes, en neemt destroom af.
     Het kan de onzichtbare rook detekteren met grootte van de deeltjes vanaf 0.3E-6m.
     Detekteerd in een later stadium dan de optische rookmelder, maar eerder dan de vlammen- en thermische melders.
     IP42.
-    Thermodifferntiaal maximaal
     Ontdekt temperatuurverhoging middels halfgeleider voelers, middels temperatuurstijging per tijdseenheid.
     IP22.
-    Ultra-violet vlammenmelder
     Werkt volgens geiger-muller principe.  De bij vlammen optredende ionisatie wordt ontdekt.  werkt dus sneller       dan een temperatuurverhoging.
     IP42.


In tabelvorm
optisch ionisatie thermo   ultra 
diferen- violet
tieel    vlam  
smeul  kunststof       x        -        -       -   
brand                                                

smeul  organische      x        -        -       -   
brand  stof                                          

Open   kunststof       x        x        x       -   
brand                                                

Open   organische      x        x        x       -   
brand  stof                                          

Open   vloeistof       x        x        x       -   
brand  en gassen                                     
met rook-                                     
ontwikkeling                                  

Open   vloeistof       -        -        x       x   
brand  en gassen                                     
zonder rook-                                  
ontwikkeling                                  

Enkele opmerkingen
-    Melder moeten voldoen aan EN-54.
-    De meeste melders zijn uitgevoerd als 2-draadssysteem.  Zo kunnen bijvoorbeeld 30 melders op 1 groep worden       aangesloten.  Een centrale kan bijvoorbeweld16 meldergroepen bevatten; totaal 32 x16 melders.
-    Enkele fabrikaten:
     Ajax, 
-    De meeste melders zijn voorzien van een eigen bewaking van de vervuiling.
-    Melders zijn leverbaar in EX uitvoering.








Bumpless-transfer

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  PID-regelaar








BZV

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories


Biochemisch Zuurstof Verbruik.
Ook wel BOD; Biologisch Oxigen Demand.

Inzet van de BZV meting
Het doel van een biologische zuivering is om energierijke hoogmolekulaire stoffen in energie-arme laagmolekulaire stoffen om te zetten. De benodigde bakterien zijn is het rioolwater reedsvoorhanden maar in onvoldoende mate. Middels retourslib uit de NBT wordt dit bewerkstelligd. De groei van bakterien wordt bewerkstelligd door voedingsstoffen, temp, en pH. de microbiologischeaktiviteit karaktiseert het biochemisch zuurstof verbruik.
Een BZV meting wordt toegepast wanneer er biologisch niet afbreekbare stoffen worden verwacht.


BZV5
BZV over 5 dagen.
Orde grootte in het effluent 5mg/l .


Grootheid slibbelasting
     gram BZV/gram droge stof per dag; [g BZV/g DS *d]


Alhoewel bij o.a. effluenmeting niet altijd strikt noodzakelijk is, is een ultra-filter eenheid wel wenselijk Voordruk meestal minimaal 0,3 bar.








Capacitieve-meting

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Cilindrische-volume-meting



In veel gevallen toepasbaar.
Bij een kunststof tank een refentie elektrode aanbrengen, eventueel door een metalen plaat aan de buitenzijde van de tank.
In een ijzeren tank is de tank de referentie elektrode. Meetprincipe kan problemen geven bij aangroei op de elektrode zelf, en bij schuimvorming. Het probleem schuimvorming kan opgelost wordendoor een hogere frequentie te kiezen.
Bij horizontale inbouw van de staaf dient erop gelet te worden dat het eerste deel van de staaf begint na de wand. De schroefdraad van de kop dient dus minimaal de wanddikte te hebben, beter x2.
Er mag geen vervuiling op kunnen treden.

De produktstroom mag niet op de elektrode gericht zijn.

Meerdere elektroden dienen 500 mm uit elkaar te staan of 1/10 van de elektrodelengte.

Scheidingslaagmeting (bijv. bij olieafscheiders). Mist er voldoende onderscheidt is in dieelectricum (Er).
De meting wordt op 0% ingesteld wanneer de elektrode volledig door het medium bedekt is. met de laagste Er constante, en 100% bij volledige omsluiting door medium met hoogste Er.

Let op:
-    Bij o.a. H2SO4 opslagtanks kan 1% verandering in concentratie een forse fout in de meting geven.
-    De dieelektrischje constante is temperatuur gevoelig.








Cilindrische-volume-meting

Auteur     :  A.T. Oosterhoff
Datum      :  juni 1996
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Drukdoos   Ultra-sonore-hoogtemeting   Capacitieve-meting



Betreft omrekening van de hoogtemeting naar de inhoudmeting, van een op zijn kant liggende cilindrische tank
In een aantal gevallen kan het nodig zijn dat de inhoud van een tank wordt gepresenteerd of in de besturing wordt gebruikt terwijl alleen een niveaumeting voorhanden is.  Voor de meeste tanks isde omrekening van hoogte naar volume geen probleem.  Een uitzondering hierop vormt onder andere een liggende, ronde tank.


De inhoud van een liggende, ronde tank met straal R en lengte L kan als volgt worden bepaald op basis van een niveaumeting (zie figuur).  Het totale volume is gelijk aan deoppervlakte van het gearceerde deel maal de lengte L van de tank. Het oppervlak van het gearceerde deel kan als volgt worden bepaald:
opp = opp. cirkelsegment - opp. driehoek 
= (a/360)*pi*R^2 - (R-h)*sqrt{2*R*h - h^2}


Uit de figuur blijkt dat de hoek a gelijk is aan twee maal de hoek b en dat b = arccos {(R-h)/R}. De formule voor de oppervlakte wordt nu als volgt:

opp = (a/360)*pi*R^2 - (R-h)*sqrt(2*R*h - h^2)
= 2*arccos{(R-h)/R}/(2*pi) * pi*R^2 
- (R-h)*sqrt{2*R*h - h^2} 
= R^2*arccos {(R-h)/R} 
- (R-h)*sqrt(2*R*h - h^2)
Het totale volume is nu gelijk aan de lengte L van de tank maal de zojuist berekende oppervlakte.

De grafiek volume versus hoogte heeft een S-vorm:  bij stijgend nivo neemt het volume eerst langzaam toe, daarna sneller totdat de halve hoogte is bereikt.  Het verdere verloop is spiegelbeeldhiervan.

Je zou kunnen overwegen het volume te benaderen door een rechte lijn. De procentuele fout die dan wordt gemaakt wordt dan het grootst bij lage nivo's.  Vanaf een vloeistofhoogte van ongeveer 30%tot maximum vulling is de procentuele afwijking tussen de -10 en +10%.  Onder een hoogte van 30% is de procentuele afwijking groter, maar door het kleine volume is de invloed hiervan kleiner.


Tabel
Indien de omrekening in een PLC moet worden ondergebracht, en de PLC kent niet de gewenste wiskundige functies, dan kan men ervoor kiezen om de omrekening in tabelvorm op te nemen in de PLC metbij voorkeur ten minste 512 stappen ( > 2x de nauwkeurigheid van de analoge meting).






COD

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  CZV



Chemical Oxigen Demand








CSB

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  CZV



Chemischen Sauerstoff Bedarfs








CZV

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Analyse-apparaat   Ultra-filter



Chemisch Zuurstof Verbruik.
Ook wel COD; Chemische Oxigen Demand.

Wordt toegepast wanneer er giftige stoffen worden verwacht. De vervuiling wordt gemeten.

De meting kan uitgevoerd worden middels het UV lichtmeetprincipe. Bij een normale zuivering voldoet dit. Bij specifieke omstandigheden dient overgegaan te worden op analyser-achtige apparaten teworden overgegaan. Dit type oxydeerd het monster middels bichromaat. Dit vergt veel aandacht en het afval is zwaar chemische verontreinigd.

Meetbereik 2-1500, 2-3000 mg CZV/l of 2-100 g CZV/l.
Voor de beluchtingstank 2-800 mg CZV/l.
In de beluchtingstank 0-200 mg CZV/l.
Orde grootte in het effluent 50 mg/l .

Alhoewel bij o.a. effluentmeting niet altijd strikt noodzakelijk is, is een ultra-filter eenheid wel wenselijk.








Debietmeting

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Flowmeter








Dichtheidsmeting

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  jan 1997
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :









Doseerpomp

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories


Deze notitie heeft tot doel inzicht te geven in de problematiek rond het in bedrijf stellen van de zuurdoseerpompen op de defosfateringsinstallatie Heemstede.

De installatie bestaat uit een zwavelzuurdoseerpomp welke via een PVC leiding zuur doseert in een waterleiding. De afstand pomp tot invoerpunt op de waterstroom is ca. 8m. Het mengen van hetzuur met de hoofdstroom gebeurt door een statische menger. Achter het mengpunt wordt de pH gemeten via een aftapstroom naar het riool. De pomp is voorzien van een FO. Middels een PID-regelaarwordt de FO aangestuurd. Het setpoint is de gewenst zuurgraad, de meetwaarde het de pH meting.

De volgende problemen zijn opgetreden:
-    Er zit lucht in de zuurleidingen. Dit heeft het volgende effect: Stel de pH is te laag. De regelaar reageert       hierop de FO op te regelen. De pomp gaat sneller draaien, echter door lucht in deleidingen wordt er niet meer       zuur gedoseerd. Hierdoor regelt de PID de FO nog verder tot maximum. De pomp draait dan op max. toeren, echter       zonder resultaat. Na ca. 1 min. loopt de persdruk vande doseerpomp op en bij een zekere druk wordt er plots       veel zuur gedoseerd waardoor de pH accuut zakt. De PID regeling reageert hierop de De FO terug te sturen en       zelfs de pomp af te schakelen. Dit blijft zo hunten.
-    De pH wordt gemeten in een aftap punt naar het riool. De pH meetkop heeft een forse waterstroom nodig. Men       heeft echter gauw de neiging de aftapstroom te knijpen uit zuinigheid. De meetkopheeft een min. stroomsnelheid       nodig.
-    De doseerleiding loopt via een terugslagreduceerventiel. Deze wordt soms niet goed ingeregeld waardoor de       doseerpomp moeilijk op druk komt.
-    Een lange leiding van doseerpomp naar invoerpunt heeft een looptijd tot gevolg, echter geeft geen onoverkomelijke       problemen.
-    Aandacht behoeft de meetkop bij stilstaande pomp. De kop mag niet droog staan.








Droogloopbewaking

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Capacitieve-meting   Stemvork   Trilvork



Bijvoorbeeld uit te voeren als:
-    Een capacitieve elektrode compactuitgevoerd, aangebracht op een sok in de leiding voor de pomp.
-    LL nivo bewaking in de tank (drukdoostrilvork etc)-     Trillingsopnemer, direkt vastgeschroefd op de ijzeren       leiding voor de pomp.








Drukdoos

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Cilindrische-volume-meting   Ultra-sonore-hoogtemeting   2-draads   Meetbreedte   Schuimvorming





Hydrostatische drukmeting. Het meest toegepast principe, en niet onterecht. Let wel op een homogene en konstante samenstelling van het medium.

De beheersafdelingen prefereren vaak de ultra-sonore-hoogtemeting boven de drukdoos, waarschijnlijk omdat de ultra-sonore meting minder vaak behoeft te worden geijkt?

Drukdozen zijn er in absoluut en relatief t.o.v. de atmosfeer. Bij nivometing in een open tank de relatieve uitvoer nemen.


Sensor principe
-    Keramisch. Goed principe, niet al te temperatuur gevoelig, wordt tegenwoordig door Vega en E&H toegepast.       Met de keramische cel is een robustere sensor te maken dan staal.
     De keramische uitvoering D86 van Vega heeft een bewaking van de meetcel. Als de cel (sensor) mechanisch is       beschadigd dan stuurt de 2-draads 21,5 mA uit.  (corrosie wordt niet gedetekteerd).
-    Silicium-oxide. Een goed principe, doch iets minder van kwaliteit dan keramisch, en over het algemeen de goedkopere       uitvoeringen.
-    Condensator. Uitvoering is 2 tegenoverliggende metalen platen.  Vega had onder andere deze uitvoering, en       bereikte er goede resultaten mee, iets minder van kwaliteit dan keramisch.


Overbelasting
Meestal is een drukdoos als volgt overbelastbaar:
Tot 2x  : Er is geen her-ijken nodig, maar de meetwaarde is onbetrouwbaar.
Tot 15x : Er treedt geen beschadiging op, maar er dient opnieuw te worden geijkt.

Temperatuurgevoeligheid
Deze wordt uitgedrukt in percentage van FS per graad Kelvin.


Ervaringen
-    De keramische drukdoos met ingebouwde versterker, type Cerabar van E&H heeft het volgende probleem: De meting       meet relatief t.o.v. de buitenlucht. De keramische meetsensor is ingebouwd in hethuis van de meting. Bij vari‰rende       buitenlucht druk verplaatst er lucht door de elektronica heen naar de keramische cel. Er treedt vervolgens       condensvorming op op de elektronica. Na een enigetijd (> 1 maand) is de opnemer stuk. (B. Pijpker mei 1996      ).
-    Bij E&H is van sommige uitvoeringen de elektrode vervaardigd uit zinken onderdelen. Dit geeft problemen i.v.m.       wegcorroderen ervan op een stalen leiding.


Bondige montage
De drukopnemer wordt met schroefdraad in de wand geschroefd, zodanig dat het membraanopppervlak in lijn ligt met de binnenwand oppervlak ven de leiding of tank.


Vega
-    D77; hangend met edelstaal membraan, speciale wetenschappelijke versie voor water/afvalwater.
-    D81; aanbouwversie, met druksensor voor agressieve media en hoge temperaturen tot 400øC.
-    D84; aanbouwversie, met druksensor van keramiek, voor abrasieve vervuilde, en hoogvisceuze media, in de levensmiddelen       en pharmaindustrie.
-    D85; aanbouwversie, met druksensor van edelstaal, voor de levensmiddelen en pharmaindustrie, hoge temperaturen       tot 200øC.
-    D86, 87; hangversie met keramiek sensor voor bekken, putten, ect in de water/afvalwater.
Deze opnemers hebben een geintregreerde overspanningsbeveiliging, en zijn 80x overbelastbaar (opgave Vega; waarschijlijk is herijken dan beslist nodig).








Elektrode-materiaal

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :










Explosie-detektie

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Gasdetektor   Gasdetektie   Branddetektie   Aanduiding   EX-vloeistof-kentallen









Feed-forward

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories


Een aanvulling op bijvoorbeeld een PID-regelaar. De feed-forward regelaar wordt toegepast als er erg storende invloeden aanwezig zijn waardoor de PID tekort schiet. De feed forward geeft direkteen berekende reaktie aan de uitgang van de regelaar om direkt bij te sturen. Stel een nivo regeling: Een pomp wordt gestuurd op nivo. Als de aanvoer bestaat uit diverse toevoerstromen, waarvan 1 afkomstig van een in verhouding erg grote pomp, dan kan het aanzetten van deze grote pomp een dusdanig invloed hebben dat dePID-regelaar het niet bij kan houden. Daardoor zal de kelder overstromen. Door nu echter op voorhand, zodra de grote pomp wordt ingeschakeld, de te regelen pomp direkt op max. toeren wordt gezet, kan worden voorkomen dat de kelder overstroomd.








Flowmeter

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories


Algemeen
Bij voorkeur de magnetisch induktieve toepassen voor vloeistoffen.
Voor gassen de vortexmeting toepassen.
Voor niet geleidende vloeistoffen en voor concentratiemeting de massaflowmeting toepassen. Deze is wel duurder, alhoewel deze de laatste tijd goedkoper geworden zijn. Wanneer een bestaande buisdie niet uit bedrijf mag, van een debietmeting moet worden voorzien, dan de ultra-sonore meetbuis toepassen. Deze kan direkt in de grond. Voor het debiet versus diameter zie de tabel verderop.

Klik op  om een programma op te starten om debiet om te rekenen naar snelheid in de leiding. Voor de tabel met doorlaten zie tevens aan het eind van dit item.


Direkt in de grond
Indien direkt onder de grond geplaatst is omwikkelen met Denso-tape wenselijk.


Materiaal
Voor de volgende delen (magnetische debietmeter) moet een materiaalsoort worden gekozen:
-    De inwendige bekleding (coating)
     hardrubber, zachtrubber, PTFE, PFE, keramiek.
     keramiek vaak in combinatie met platina. Dit is niet duurder dan hasteloy in combinatie met PTFE.
     Bij de magnetische debietmeter: PFA <=dn125, hardrubber en ptfe >=DN150.
-    De elektrode
     hasteloy C, titaan, tantaal, platina.
-    De aardringen
     hasteloy C, Titaan.


Rechte aanvoerlengte
Deze dient minimaal 5D ervoor te zijn, 3D achter de meting. Als dit niet zo is dan is -mits voldoende flow- 1D voor en erachter ook goed met een nauwkeurigheid van 3%. Sterke turbulente kanworden verbetert door het toepassen van flowcondioneringsplaten.



Magnetische induktieve flowmeting 1

Doorstroming door een meetbuis. Voor water en waterige oplossingen. Snelheid van de vloeistof heeft tenminste het bereik 0-0,3 m/s Bij lagere snelheid neemt de nauwkeurigheid erg af.
De vloeistof moet geleidende zijn, geleidendheid >5 microS/cm.  Methanol en geconcentreerd PE op oliebasis zijn bv. niet geleidend.
Nauwkeurigheid 0,2-0,5% van de gemeten waarde.
In vergelijking met de andere meetsystemen is dit principe stabiel over langere tijd, en geschikt voor verontreinigde vloeistoffen zoals slib en vaste stoffen. De magnetisch induktieve meter isgevoelig voor vetten en andere isolerende stoffen.  Dit kan een meetfout geven en is daarom in de influentstroom soms onbetrouwbaar!! Wel gevoelig voor afzettingen. Bijv.  opgeloste PE (20% op oliebasis) geeft soms problemen i.v.m. slierten.
De lengte van een magnetische flowmeter is vaak gelijk aan de inwendige diameter, vanaf ca.  DN400.

Snelheid
Minimum snelheidsbereik bij de magnetische flowmeting is 0,3m/s.  Bij slibleidingen heb je met dergelijk lage snelheden te maken, omdat de doorlaat relatief groot moet zijn in verband metverstopping.  Bij dit minumum snelheidsbereik is de drift 0,7%.  Bij 0 - 1,5 m/s is de drift 0,4%!
Maximum snelheid van de magnetische flowmeting is 10 m/s.

Liner
Het type liner heeft geen invloed op de nauwkeurigheid van de meting.

Ruis
Bij lagere snelheden of geleidbaarheid neemt de ruis toe.  De magnetische flowmter hebben daartoe een 1ste orde filter ingebouwd met een tau van 1 to 60 sec.  Bij een DN10 en 6microS/cm moetmeestal ca.  15 sec.  worden ingesteld, bij sommige fabrikaten 45 sec.

Aardringen
De sensor en de vloeistof moet op ongeveerd hetzelfde potentiaal staan.  Dit kan worden bewerkstelligd met een referentie elektrode.  Deze kan ingebouwd zijn, en kan met aardingsringen wordengemaakt.  Met deze aarding wordt tevens galvanische corrosie voorkomen.
Sommige meters hebben een ingebouwde referentie elektrode optioneel verkrijbaar.
Aardingsringen moeten worden toegepast als er kunststof leidingen of gecoate leidingen worden toegepast.  De ringen dienen ten minste 3 mm dik te zijn, en moeten in kontakt met de vloeistofzijn. De ringen dienen onderling en met de sensorvesterker te zijn gekoppeld.
Voor EMC redenen dienen de aardingsringen onderling en met de sensorhousing te worden gekoppeld, en vervolgens aan een stevige aarde.
Als de vloeistof is ge‹soleerd van aarde (of moet zijn) dan moet de opnemer eveneens worden ge‹soleerd van aarde. Er moeten dan ringen woren toegepast die onderling zijn doorverbonden, maarniet zijn verbonden met de sensorversterker.

principe
Het principe is U = B.L.v
U    is de spanning welke gemeten wordt over de doorsnede van de buis middels 2 in het water stekende elektroden.
B    is het magnetisch veld dat opgewekt wordt door spoelen.
L    is de doorsnede van de buis.
v    is de snelheid van het water.
Het veld is wisselspanning of wisselend gelijkspanning veld.  Veldfrequentie van de laatste is ca. 8,3-120 Hz.



Magnetische flowmeting 2

Voor geleidende vloeistoffen in open kanaal. Meet alleen snelheid.
Meet vanaf 0,03 m/s tot 1,5 m/s (evt. 2,5 m/s). Nauwkeurigheid 1% van meetwaarde.
Uitvoering zijn voor zover bekend alleen portable voor het meten in beekjes etc.
De opnemer ziet eruit als een rechte banaan (met overeenkomstige grootte). Deze 'banaan' wordt in de lengterichting in de stroming gehouden.
Een fabrikaat is Nautulus, leverancier Koenders, tel. 035-6236400.

Principe
Het principe is U = B.L.v
In de kop is een ring opgenomen met daaromheen een spoel (zoals bij een ringkerntrafo). Bij langsstromend water zal er een spanning worden geinduceerd.



Massaflowmeting

Geschikt voor vloeistoffen.
Meet zowel de massa, de dichtheid, als de flow. (Als de dichtheid gemeten moet worden dan aanvullend een flowmeting aanbrengen)
Duur.
Een niet constante dichtheid kan een probleem zijnNiet geschikt voor hoge temperatuur.
Niet gevoelig voor hoge viscositeit.
De nulstand moet worden aangepast aan de applicatie.
Er mag geen gas in de vloeistof zijn.
5D leidinglengte ervoor en 2 D erachter is niet nodig.

Volgens het coriolis principe. Dit principe is gebaseerd op de wet van Newton: kracht = massa x versnelling. De coriolis kracht treedt op als een in een cirkel bewegend persoon zich naar hetmiddelpunt begeeft. Als de kortste weg gevolg moet worden dan moet een kracht gegeven worden tegen de ronddraaiing van de cirkel. In de flowmeter wordt de ronddraaing opgewekt door de buis inresonantie te brengen. Het fase verschil van de trillingen bij ingang van de buis en de uitgang is een maat lineair met de massaflow.
Trillingsfrequentie 80 - 100 Hz.
Externe mechanische krachten op de meter kunnen een fout veroorzaken. De externe krachten hebben vaak een frequentie lager dan 100 Hz. Door de meting uit te voeren met 2 buizen die in tegenfasetrillen is dit te voorkomen. Daarnaast wordt de trillingsfrequentie bij 600 - 1000 Hzgelegd.
De buis wordt vaak in RVS uitgevoerd, echter Hastelloy C of nog beter titanium, mede omdat er in de trillende buis slijtage en metaalmoeheid op kan treden.
De fase van de trillingen worden optisch gemeten met infra rood licht. Onbekend is of de meting ook te gebruiken is bij niet lichtdoorlatende vloeistoffen??
Een dichtheidsmeting kan vaak worden voorzien van een temperatuurmeting omdat ??de oplossing van een stof temperatuursafhankelijk is??
Zie ijzerzoutdosering voor een toepassing van een dichtheidsmeting.


Vortexflowmeting

Meetbuis. Geschikt voor gassen en vloeistoffen, wordt vnl voor gassen gebruikt, niet geschikt voor hoge viscositeit.
Erg nauwkeurig en stabiel, groot meetbereik.
Bij het meten in gassen en stroom zijn er tevens vortexmeters welke als massaflowmeting gebruikt kunnen worden, mits de dichtheid ligt tussen 0,8 en 50 kg/m3, en de snelheid ligt tussen 6 en 60m/s. De onnauwkeurigheid is dan 2% FS met een niet lineariteit van 1%.  Om de massaflow te kunnen bepalen is de meting uitgerust met een druk en een temperatuuropnemer.  Met deze metingen rekenteen rekenroutine de flow om naar massadebiet.
Als een medium tegen een niet gestroomlijnd obstakel stroomt dan treden er wervelingen op met een frequentie evenredig met de flowsnelheid. De opnemer is bijv. een thermistor, piezo, capaciteitssensor.  Als obstakel wordt een vlag aan een staaf genomen. De vlag komt in trilling.  Middels de vertikale stang wordt de trilling doorgegeven aan de opnemer. Het obstakel heet ook wel bluffbody.
De meting kan mechanisch worden uitgevoerd door trilling van een kogeltje. Toepassing is heet water, stoom.
Ander principe is een bepalen van de wervelingen middels een ultra-sonore sensor. Dit principe wordt in auto's toegepast. De formule waarmee eveneens de windsnelheid kan worden berekend aan dehand van de wapperingen van een vlag is:
MV = f * d / St
St is het stromingskental 'Strouhalgetal', en is voor lucht 0,22.



Meetgoot (hoogtemeting boven overstortrand)

Bestaat uit een hoogtemeting en een vastgedefinieerde goot.
Door het aanbrengen van een kanaal al of niet open, met daarin aangebracht een overstort rand, kan het debiet worden gemeten door de hoogte van de vloeistof te meten voor de overstortrand. Inplaats van een overstortrand kan tevens een venturie in de meetgoot worden aangebracht, of kan een overstortrand kan tevens een v-schot worden aangebracht.
De meetplaats dient ten minste op afstand gelijk aan 3x de hoogte voor de overstortrand te worden geplaatst.
Er mag geen aangroei op de overstortrand plaats vinden.
Door de Stora zijn diverse onderzoeken gedaan naar diverse uitvoering van putten en randen.
Als nivometing is de ultra-sonore-hoogtemeting uitermate geschikt, mits de meetgoot niet is afgedekt en de kans bestaat op condensvorming op de kop.



Ultra-sonore flowmeting 1

Hiermee wordt niet bedoeld de meetgoot! Zie hiervoor.  De sensor en ontvanger zitten aan weerszijden van de buis gemonteerd.
De ultra-sonore flowmeter is toepasbaar tot 160 øC.
Kan afhankelijk van het materiaal van de buis aan de buitenkant van de buis worden gemonteerd.
De ultra-sonore is bij diameters vanaf ca. 400?? goedkoper dan de magnetisch induktieve.  Het monteren en afregelen dient door de leverancier uitgevoerd te worden.  Kans op storing is nl groterdan bij de magnetische flowmeter.
Nauwkeurigheid voor de looptijdmeting is 0,2% FS haalbaar.
De drukzender schijnt schuin de buis in.  Dit signaal wordt aan de overzijde gemeten met een piezo element.
De meting berekend zelf uit de gemeten snelheid en de doorsnede van de buis het debiet.
Bij uitvoering niet in een meetbuis (als ze bestaan?) dan dient men net zoals bij het hierna beschreven doppler principe aandacht te schenken aan het stromingsprofiel. Als de meting in ditgeval wordt gecombineerd met een hoogtemeting, wordt een flowmeetwaarde verkregen.
Danfoss levert 2 systemen: o.a. een complete meetbuis met de opnemers, type SONOFLO.  Tevens levert Danfoss het type Retroflo dat kan worden aangebracht op een volle, in bedrijf zijnde leidingvan beton of van staal!
Fa. Risonic levert tot kanaalbreedten van 15m breedt, en pijpleiding tot 8m doorsnede, met nauwkeurigheid bij 2 pad 0,5% FS.


Principe
Het meetprincipe is meting van de looptijd van een pulsvormig druk signaal in de vloeistof tussen zender en ontvanger. De looptijd is afhankelijk van het debiet.  Meestal worden 2 stralenaangebracht om ongelijk stroomverdeling van de vloeistof mee te nemen in de meting.  Tevens worden zender en ontvanger beurtelings ingezet als ontvanger/zender.



Ultra-sonore flowmeting 2

Principe is identiek aan type 1, echter specifiek voor open goor zoals kanelen en beken.
De meting bestaat een piezo-elektrische zender (ultra-sonoor) en een piezo-elektrische ontvanger. Mogelijke is 1 of 2 paden. Beide sensoren onder water. Als er asymmetrische stroming is, en dieis er snel, dient dubbel pad te worden toegepast. Als rechte aanlooplengte wordt 10x de kanaalbreedte aangehouden.
In feite zijn ontvanger en zender identiek en zenden beide een puls uit voor intelligentere verwerking. De tijdsduur tussen de verzonden en ontvangen puls wordt gemeten, en bepaalt de snelheid.
(frequentie 200 kHz). Als de dwarsdoorende van de goot niet rechthoekig is ontstaan er stromingssnelheidverschillen. Deze verschillen kunnen worden gekorrigeerd door 2 paden over dezelfde weg,boven elkaar in de goot te plaatsen.
Afhankelijk van de gekozen configuratie is het bij een 2 pad systeem niet nodig met kabels de goot over te steken. Aan de andere zijn dient de ontvanger aan de zender verbonden te worden.
De meting bevat bovendien nog een ultra-sonore hoogte meter. Uit de berekende snelheid en de hoogtemeting berekent het apparaat het debiet.
Max. breedte van de goot 300m, padlengte 600m. (Bij Risonic maximaal 15m kanaalbreedte)
Maximum ingesloten lucht 1-2 vol%)Er mag beperkte vaste stoffen en sedimenten aanwezig zijn.
Snelheid -4 + 4 ms.
Nauwkeurigheid +/- 2mm over het tempbereik.
In de meetbuisuitvoering is in de nauwkeurigheid voor de Dopplermeting is 2% FS haalbaar, bij een snelheid vanaf 1m/s.
Kosten f40.000,- voor enkelpad, f50.000,- voor dubbelpad.
Leveranciers: Servex 078-510977, Koenders 035-6236400.


Afkoeling van thermoelement

Wordt voornamelijk toegepast in gassen. De sensor bestaat uit een verwarmingselement en een temperatuur opnemer (bijv. NTC).  De mate van afkoeling is een maat voor het debiet.
De meting meet het massadebiet!


Toerenmeting van de pompas

Alternatief is de toerenmeting. Dit kan een redelijk goed resultaat geven (<5%), echter de kans op extra aandacht van het adviesburo is nodig. Bij doseerpompen heb je vaak te maken met lekkendeseals etc. zodat de meting dan fout is, hetgeen extra aansturing naar aannemer vergt en kommentaar van de bedrijfsvoerders.
Overigens de moderne, betere frequentie-omvormers zijn zo nauwkeurig dat een tacho-opnemer niet meer nodig is. Zie bij doseerpomp.




Tabel diameter versus debiet en snelheid
DN     PN    debietbereik   debietbereik  debietbereik
bij min flow   bij min flow   bij max flow
van 0,3 m/s    van 0,5 m/s    van 10 m/s
-------------------------------------------------------
6          0..0.03        0..0.05        0..1
8          0..0.054       0..0.09        0..1.8
10   40    0..0.084       0..0.14        0..2.8
15         0..0.198       0..0.33        0..6.5
20         0..0.33        0..0.55        0..11
25         0..0.54        0..0.9         0..18
32         0..0.872        0..1.45        0..29
40         0..1.35        0..2.25        0..45
50         0..2.1         0..3.5         0..70
65   16    0..3.6         0..6           0..120
80         0..5.4         0..9           0..180
100        0..8.4         0..14          0..280
125        0..13.5        0..22.5        0..450
150        0..19.2        0..32          0..640
200        0..34          0..56.5        0..1130
250        0..53          0..88.5        0..1770
300        0..75.5        0..126         0..2520
350        0..104         0..173         0..3464
400        0..136         0..226         0..4524
450        0..172         0..286         0..5726
500        0..212         0..353         0..7069
600        0..306         0..510         0..10200
700  10    0..420         0..700         0..14000
800        0..540         0..900         0..18000
900        0..690         0..1150        0..23000
1000       0..840         0..1400        0..28500
1200       0..1220        0..2035        0..41000
1400       0..1660        0..2770        0..55420
1600       0..2170        0..3620        0..72380
1800       0..2750        0..4580        0..91600
2000       0..3390        0..5655        0..113000






FS

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories


Full Scale.








Fuzzy-logic-regelaar

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Neuraal-netwerk



of vage logika
Ontwikkeld door Prof. Lofti A. Zadeh in 1965.

Een PID-regelaar kent de PID faktoren waarmee uit de gewenste waarde en de gemeten waarde het proces wordt be‹nvloed bijv. door aansturing van een frequentie regelaar.
De fuzzy logic regelaar kent een set van ingangen, een set van parameters en een set van invloedswaarden op het proces. De set van ingangen en de parameters zijn analoge waarden. Door een beetjevan ingangswaarde 1, iets van ingangs waarde 2 etc. te nemen worden de uitgangen via logica bepaald.  De uitgangen worden d.m.v. een door de gebruiker op te geven intelligentie (besturing,logica) afhankelijk gemaakt van de ingangen. Deze logica zal de ingangen bemonsteren afhankelijk van een sterktegraad.  De set van uitgangen zijn eveneens meerdere analoge waarden bijvoorbeeldde aansturingen van de frequentie regelaars van de aanvoerpomp en de doseerpomp.

Vage regelaars zijn momenteel in chipvorm verkrijgbaar.
Fa. Omron heeft een programmeerbare chip incl. RAM welke 8 ingangen heeft, en 4 uitgangen.








Gasdetektor

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Lel   Gasdetektie   Branddetektie   Aanduiding   EX-vloeistof-kentallen   Zone_reduktie




Sensors (Sieger)
-    Lel
     Lower Explosiev Limit. Explosiegevaar door aanwezigheid van methaan, ethaan, propaan en butaan.
     Combustible is ontplofbaar?
     De sensorgevoeligheid neemt in de loop van de tijd af,sneller bij aanwezigheid van vreemde gassen, o.a. H2S,       benzine (lood), freon, etc.
     De reaktiesnelheid is ca. 10 sec. om 90% van het eindsignaal te bereiken.
     Opwarmtijd 30 min.
     Maximum levensduur van de sensor 5 jaar.
     Analoge meetwaarde is mogelijk, nauwkeuirigheid 5%FS.
     Omgevingstemperatuur: -40 - +80 øC.
     Vochtigheid: 20 - 90%.
     Drift: +/- 3% lel/jaar, +/- 15% bij temperatuur verandering.
     Meetprincipe is optisch.
     Men vaak kiezen uit een wel en een niet uitwisselbare sensorkop. De uitwisselbare is te prefereren.
     IP67 en EX is verkrijbaar.
-    Giftige gassen detektie:
     ElektroChemical Cell (ECC). Detekteert giftige stoffen; o.a. H2S, CO, SO2, O2 deficiency etc.
     Drift +/- 50 ppm/jaar.
     Lineairiteit +/- 20 ppm, repeatability +/- 25 ppm.
     Levensduur 2 jaar.
     Omgevingstemperatuur: -15- +40 øC.
     Vochtigheid: 20 - 90%.
     Analoge uitgang mogelijk.
     Men vaak kiezen uit een wel en een niet uitwisselbare sensorkop. De uitwisselbare is te prefereren.
     Als accessoire is IP54 verkrijgbaar.
     IP67 en EX is verkrijbaar.
-    Infra-rood lange afstand gasdetektie:
     Voorbeeld Sieger Searchpoint, IP67. Tot over een lengte van 200m is gas te detekteren.


Versterker (Sieger)
Versterker eenheden te verkrijgen o.a. als 4 kanaals units. Insteekkaarten systeem mogelijk.
Meetbereik 0-100% lel, 0-4% v/v, 0-25% v/v, 0-50 ppm, 0-200 ppm, 0-500 ppm.
Drift: +/- 2% FS.
Omgevingstemperatuur: -5 - +55 øC.








H2S-gas

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories


Zie gasdetektor voor het detekteren van de aanwezigheid van H2S gas.

Aktief-koolfilter
Indien er ge-ventileerd moet worden, en de aangezogen lucht komt bijvoorbeeld uit de buurt van een slibverlading of influent gebouw etc., dan  dient een aktief-koolfilter te worden toegepast inde aangezogen lucht:
-    doel: Aanwezige H2S gasdeeltjes uit de aangezogen lucht te verwijderen.
-    zuiveringsrendement: 98%.
-    kontakttijd: 0,1 sec.
-    fabrikaat: Hollands fabrikaat en met goedkeuring van de direktie.
-    materiaal omkasting: sendzimir verzinkt plaatstaal.
-    montage: tegen de wand.
-    filters: Tetrachloor methaan of gelijkwaardig, eenvoudig verwisselbaar door de gebruiker.








Ijken

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Afregelen










Magnetische-flowmeter

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1996
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Flowmeter








Massaflowmeter

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Flowmeter








Meetbreedte

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  dec 1996
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories



Meetgebied:
De range. Het gebied waarin wordt gemeten.

Meetbreedte:
De span. Het algebraische verschil van het gebied.

Meetbereik:
De maximum te meten waarde van de opnemer en de versterker. Boven deze waarde kan op de lange duur degradatie van de omvormer optreden. Zie voor de degradatie tevens bij drukdoos onderoverbelasting.

Toepassingsgebied:
Het gebied dat het type meetinstrument aankan.

Voorbeeld: Voor een kwikthermometer is het toepassingsgebied -35 - +280øC. De meeste thermometers hebben echter het meetgebied -20 - +40øC, en dus een meetbreedte van 60øC.







Monstername-apparaat

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  nov 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories



Een monstername-apparaat is in principe geschikt voor het onttrekken van monsters uit drukloze media. Het apparaat kan tot maximaal 8m opvoerhoogte aanzuigen. Doorsnede van de leiding 13 mm. (VegaBull)Als er toch voordruk is, heeft E&H een unit met extra software, die bestaat uit een afsluiter in de aanvoerleiding, en een reduceerventiel. Bij het nemen van een monster gaat de klep opentegelijk met het aanzuigpompje.

De praktijkrichtlijn die van toepassing is, is de NPR6600. Vega en E&H leveren hun apparatuur volgensdeze praktijkrichtlijn. Deze richtlij eist? een koel- en een verwarmingsunit om detemperatuur op waarde te houde (4 - 15 øC).

er zijn diverse voorraadvaten mogelijk: 30 l, 26 l, 4 x 10 l, 24 x 1 l.








Naderingsschakelaar

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Eindkontakt









Nitraat-meting

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Analyse-apparaat   Ultra-filter



Nitraat-meter.
De nitraatmeting is uitgevoerd als UV meting. De lichtsensor meet de spectraallijnen van nitraat resp. nitriet. In een aantal toepassingen is dit een goede wijze van meten. Echter bijnauwkeurige metingen (N-verwijdering De   dient een analyse-apparaat te worden toegepast.

Alhoewel bij o.a. effluentmeting niet altijd strikt noodzakelijk is, is een ultra-filter eenheid wel wenselijk. Voordruk meestal minimaal 0,3 bar.








Niveau-meting

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1997
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Drukdoos   Cilindrische-volume-meting   Trilvork   Stemvork









Nucleair

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Slibconcentratie-meting









O2

Auteur     :  
Datum      :  J.W. Sandker
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :






Zuurstofmeting

Auteur     :  
Datum      :  
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Oscillator








Auteur     :  mei 1995
Datum      :   Meetkoppen welke middels een gemoduleerd signaal (PFM signaal) verbonden zijn met de versterker hebben een oscillator in de mee
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories








P

Auteur     :  Instrumentatie;Codering;Instrument-kodering;Kodering;Bedrijfsschema;Leiding-en-instrumentatie-schema;Symbool;Symbolen;ISA
Datum      :  J.W. Sandker
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :



Onderstaande P&ID codering geeft aan hoe de instrumentatie wordt aangegeven volgens de ISA norm. Als eerste worden de symbolen gegeven, daarna volgt de lettercodering welke in de bolletjesweergegeven dient te worden (aangegeven met xx).


Een lokaal instrument. Het instrument kan zowel mechanische als elektrisch zijn, en bevindt zich direkt bij het te meten proces.  Omdat dit tevens de sensor van de meting bevat,bevat de lettercode meestal de letter E als 2de letter, bijvoorbeeld een drukdoos krijgt PE als er druk wordt gemeten, en LE als er druk wordt gemeten met als doel het waternivo.  Het onderstevertikale lijntje geeft de verbinding met het proces weer. Een debietmeter inline in de leiding wordt zonder dit lijntje, in de leiding getekent.


Een instrument welke in de centrale schakelkast is gemonteerd met uitlezing op het front. Ook wordt (werd) hiermee bedoeld gemonteerd in een bedieningslessenaar op het front.


Een instrument welke in de centrale schakelkast is gemonteerd op de montage-plaat.


Een instrument welke in een lokale schakelkast is gemonteerd met uitlezing op het front.


Een instrument welke in de lokale schakelkast is gemonteerd op de montage-plaat.


Een instrument welke op de PLC is aangesloten en daar wordt verwerkt. De PLlC is normaal gesproken gemonteerd op de montageplaat in de schakelkast.


Een elektrische verbinding (regelloop) wordt met deze lijn in de P&ID's aangegeven. De lijn wordt bijvoorbeeld gebruikt om aan te geven dat een drukdoos wordt ingezet om een pompin en uit te schakelen op het door de drukdoos te meten hoog en laag waternivo in een tank.  De onderbrokenstreeplijn zal daartoe worden getrokken van de drukdoos naar de motor.  Wanneer er ANDen OR functies zijn kan dit worden aangegeven door ruiten met de tekst AND en OR er in. Een aanvullende rekenfunctie kan worden aangegeven door een rechthoek met tekst of een verwijzing naarbijbehorende tekst.


Een hydraulische verbinding.



Een pneumatische verbinding.


Lettercodering
De lettercodering wordt over het algemeen beperkt tot 3 letters. Wanneer er meer dan 3 letters nodig zouden zijn dan betekent dit waarschijnlijk dat er meer bolletjes nodig zijn.  Enkeleafspraken zijn dat als er een I van indikatie is, de R van recording niet meer nodig is.  De lettercodering die in de bolletjes gebruikt dient te worden volgt uit de volgende tabel:
betekenis       betekenis     betekenings
eerste          tweede        volgende
letter          letter        letter

A     analysis        alarm
B     burner                                
combustion                             
d     -               differential           
E     -               sensor               
F     flow            ratio               
G         gauging             -                     
H     hand            -             high
I     current         indicating            
J     power                                 
K     time                                 
L     level           light         low
M     -               momentaan     middle
P     pressure                            
Pd    pressure diff                       
Q     quality         integrate           
R     radiation       recording
S     speed           switching
T     temperature     
U     multivariable   multifunction
V     vibration       
W     weight          
X     unclassified    
Z     position        
dimmension      
Zd    gauging         
deviation       

Codering H alarm etc.
Bijvoorbeeld, om aan te geven dat er op een hoog nivo een alarm moet worden gegegeven kan op 2 wijzen worden aangegeven, nl:
-    Door een extra bolletje, eventueel in de PLC, welke bestaat uit bijvoorbeeld de L van level, gevolgd door       A van alarm en de H van Hoog, dus LAH op de plaats van de letters XX in bovenstaandebolletjes.
-    Door de letters HH(A) rechts boven het bolletje te tekenen, LL(A) rechts onder. Als moet worden geschakeld       dan onder de HH(A) de tekst H(S), en boven LL(A) de tekst L(S). Voor zover bekent isdeze methode niet genormeerd.








PFM

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories


Pulse Frequentie Modulatie
Een vorm van analoge signaaluitwisseling tussen de oscillator in de opnemerkop van een drukdoos, en de versterker in de schakelkast.
Het principe is dat de frequentie een maat is voor de meetwaarde. Het principe is ongevoelig voor invloeden van buitenaf en geeft de mogelijkheid tot functiebewaking.








PID-regelaar-ABB-T200

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1997
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  PID-regelaar



De formule van de PID regelaar is:
Hr(s) = Kr * ( 1 +  ___1_____ +  tau-d.s)
(tau-i.s)            
ofwel de regelaar waarvan Ziegler en Nichols zijn uitgegaan (zie PID-regelaar).


P-faktor
De regelaar heeft als versterking de Kp. In de software is de waarde een procentuele waarde;  van 0 - 100%.


I-faktor
De I ingang van de regelaar is x de cyclus tijd van de PLC.
De I die in het beeldschermbedieningsbeeldschermrodt ingesteld, dient in de PLC listing te worden vermenigvuldigd met 100, gedeeld door de cyclustijd in eenheden van 10. Dit laatste is eenstandaard functie in de T200.
Door deze vermenigvuldiging en deling wordt de I is seconden ingevuld in het beeldschermstation.
De waarde in de regelaar heeft een bereik van 0 - 32760.


Setpoint, gemeten waarde, uitgang
Deze hebben een bereik van -32760 - + 32760.
Meestal wordt dit geschaald. Een zuurstof regeling zal naar de regelaar als setpoint hebben 0 - 500, hetgeen overeenkomt met 0 - 5 mg/l. De meetwaarde die van de analoge kaart wordt ingelezenals 0 255, zal met 2 worden vermenigvuldigd om een waarde van 0 - 500 te krijgen;  (0 - 5 mg/l).







PID-regelaar

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :   PID-regelaar-ABB-T200



Variabelen:
P    Proportionele band.
I    Integratiefaktor.
D    Differentiator faktor.
K    Statische versterking van proces + regelaar(open loopversterking) bijvoorbeeld: zuurstof conc. normaal 0,5mg,       gewenst is 2 mg, bij volle beluchting aan is de concentra- tie 5 mg, dan isde versterking K = 10x, en dus       moet Kr > 2x 1/10 ofwel Kr moet groter zijn dan 0,2. (afgezien van tau en Td).
Kr     De in te stellen statische versterking van regelaar Let op: Kr beinvloed eveneens de systeem-tijdconstante.       Hoe groter Kr des te kleiner de tau'.
R    De versterking van het proces.
tau     Tijdconstante eerste orde van het proces.
tau'     Tijdconstante eerste orde van het proces+regelaar.
Td     Looptijd. De tijd die optreedt voor dat er enige reaktie in het proceswaarneembaar is na een verstoring.
tau-i     De in te stellen tijdconstante integratie van de regelaar.
tau-d     de in te stellen tijdcontstante differentiator van de regelaar.
Kr,osc     De versterking waarbij juist oscillatie optreed.
Tosc     De oscillatie frequentietijd.


De grove methode om de PID faktoren te bepalen is:
-    Kies voor Kr, ten minste 2x 1/openloopversterking, (stabiel als de noemer in de overbrengingsversterking KrR/      (KrR-1) groter dan 0 is. Waarin Kr de versterking van de regelaar, en R deversterking van het proces is) voor       I de eerste orde tijd nemen. (evt. gedeeld door de openloopversterking, afh. van de regelaar).
-    Als er vervolgens oscillatie optreedt dan de Kr faktor de helft nemen en de I tijd x1,5.



Methode 1 van  Ziegler en Michols:
Deze methode gaat ervan uit dat de parallelregelaar de volgende overbrengingsverhouding heeft:
Hr(s) = Kr * ( 1 +  ___1_____ +  tau-d.s)
(tau-i.s)            
Het proces kan worden beschreven als:
-Td.s  
Hp = Y(s)/x(s) = ___K * e_____   
(1 + tau.s)    
Hierin is Td de looptijd, K de statische versterking van het proces, en tau de eerste orde tijdconstante van het systeem.
Doel is het instellen van Kr, tau-i, en tau-d in de regelaar. De berekening verloop als volgt:
-    Bepaal de tau, Td, en K.
-    Bereken de Kr, tau-i, en tau-d uit de tau, Td, en K volgens de hierna volgende tabellen. Nb:  Als er geen       Td is, is een P regelaar dus voldoend. Type of stel deze waarden in in de regelaarof:
-    Bereken de P, I, en D faktor als volgt:
     P = K,  I = 1/tau-i/K.  D = tau-d/K.?
Als er sprake is van een extra looptijd dan deze tijd bij Td optellen.
Type          Kr               tau-i       tau-d 
regelaar                                         
---------+----------------------------------------
P           tau/Td/K             -           -  

PI         0.9*tau/Td/K      3.3*Td          -   

PID        1.2*tau/Td/K       2*Td        0.5*Td 



Methode 2 van  Ziegler en Michols:
De proportionaliteitsfaktor wordt dusdanig verhoogd dat oscillatie optreedt. Het instellen van de waarden verloopt als volgt:
-    Neem de I aktie = 0, D = oneindig, en stel Kr in zodat juist oscillatie optreedt.
-    Stel de PID faktoren vervolgens zodanig in dat er geen oscillatie meer is, middels de volgende tabel.
Kr            tau-i          tau-d   
-------+----------------------------------------- 
P        0.5*Kr,osc         -             -      

PI       0.45*Kr,osc    0.85*Tosc         -      

PID      0.6*Kr,osc     0.5*Tosc      0.125*Tosc 
Voor een PI regelaar wordt dus voor de Kr de helft (0,45x) ingesteld, en de I op 0,85 x oscillatietijd.


Enkele definities:
-    Afwijking:
     Verschil tussen setpoint en gemeten waarde.
-    Error: Zie afwijking.
-    Offset:
     wordt bepaald door de statische versterking in het open loop systeem;
     ofwel   E(%) = 100% / (1+Kl)
     met Kl is de statische versterking in de lus.
-    Open loopversterking: de statische versterking van de regelaar x de statische versterking van het proces.
-    Proportionalisteitsfaktor:
     De PG, de band die het ingangssignaal moet doorlopen voor volleidge uitsturing van het uitgangsbereik;  PG      (%) = 100% / Kr.
-    Settling time:
     Tijd die verstrijkt voordat de gemeten waarde binnen een bepaalde band is gekomen na een stapresponsie.
-    Setpoint:
     Gewenste waarde.
-    Statische fout: zie offset.

Adaptive-control:
In de regelaar worden PID faktoren steeds bijgesteld voor optimaal regelresultaat.

Bumpless-transfer:
Als er sprake is van een PID regelaar die tevens buiten werking kan worden gesteld tijdens welke dan op hand wordt bediend, dan dient voor de overgang van hand naar regelend, het setpoint gelijkte zijn aan de gemeten waarde. Tijdens de handbediening dient steeds de gemeten waarde in het setpoint te worden overschreven. Wordt de regelaar bij gezet, dan zal er geen stap responsie plaatsvinden.

Reset-windup:
Als er gedurende langere tijd een fout signaal staat waardoor de I-aktie door integreren in verzadiging raakt, kan bij het weer terugvallen van het foutsignaal een overshoot ontstaan. Dit isreset windup.






pH

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories



Meting van de negatieve logaritme van de waterstof ionenaktiviteit.

Meetbereik 2-12 of 1-14 pH.
Nauwkeurigheid +/- 0,2 pH in het meetgebied 5 - 9 pH.

De elektrode is meestal uitgevoerd middels glas. Beter en veel duurder is keramisch. Deze vergen veel minder onderhoud (1x per 2 maanden ipv 1x per week schoonmaken) en gaan ipv. 1 jaar 8 jaarmee.
De keramische pH sensor is echter wel gevoelig voor variaties in het zoutgehalte van het monster! Om dit te voorkomen zou een separate sensor in een aparte bak met een vaste oplossing van hetzout moeten worden opgesteld als referentie.








Regeling

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Regelaar








Regelaar

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Pid-regelaar   Fuzzy-logic-regelaar   Feed-forward








Reset-windup

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  PID-regelaar









Scheidingslaagmeting

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1996
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Capacitieve-meting








Schuimvorming

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories


Schuim op waterDe soortelijk massa van schuim is tussen 0,2 en 0,99. Met een drukdoos meet je dus het schuim ook mee.
Om op schuim te bewaken kun je meestal met voldoende nauwkeurigheid toch het waternivo met een drukdoos meten, de maximum schuimhoogte dan bewaken met een capacitieve aangroeiwerende opnemer.

Een ultra-sonore sensor meet meestal dwars door het schuim heen.


bierelektrode
Een geleidsbaarheid opnemer.








Slibconcentratie-meting

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Troebelheids-meting   Slibspiegelmeting



Turbidity
Optisch principe
Er zijn enkel en dubbelstraals methoden. Geen van beide werkt erg goed. Bij een konstante slibkwaliteit kan een redelijk resultaat worden bereikt.
Vervuiling van de meetkop kan als optie tegengegaan worden door een sproei-installatie op demeetkop.

Het meet principe is enkel of dubbelstraals. De hoek is 0ø.  De amplitude van het meetsignaal iseen maat voor de concentratie.
Bij de dubbelstraals staat de 2 de opnemer iets verder weg. Het meetsignaal wordt nu bepaald alsde verhouding van de amplitude van de 2 opnemers. Hierdoor wordt de een meetfout t.g.v. variatiein het licht vorokomen.  Veroudering in de detektoren introduren nog steeds een meetfout.
Een ander alternatief is 2 lampen en 1 opnemer. De 2 lampen worden nu alterneren aan/uitgeschakeld. Het meetsignaal is nu weer de verhouding tussen 2 alternerende metingen.  De invloedvan veroudering van de meetsensoren wordt nu weggewerkt.
Om zowel meetfoutten t.g.v. variaties in de lampen als de detektoren te voorkomen worden 2 lampenen 2 detektoren toegepast.  De concentratie is nu evenredig met de verhoudingen van deverhoudingen. BTG noemt dit het 4-BEAM Alternating Light Principle, bijv. type RD-10/5.
De afstand tussen LED en detektor is 5 a 10 mm.



Nucleaire meetprincipe
Een goede methode van meten.  Ook in een primair slibleiding.  Rond de leiding wordt aan de enezijde de nucleaire bron, aan de andere zijde de opnemer.  De straal schijnt door de buiswand.
Een leverancier van een dergelijke meting is Sefex.
De meting dient jaarlijks te worden gecontroleerd.  Firma RTD te Rotterdam is een particulierbedrijf welke de verplichte jaarlijkse controles mag doen. Leverancier Sefex kan dit echter ookdoen tegen dezelfde kosten.  Echter Sefex kan zelf meteen aanpassingen doen.
Een afscherming rond de kop is wenselijk, maar wordt niet standaard geleverd.  Er dienen 3verplichte sloten aanwezig te zijn bijv. van de ruimte zelf, van het gebouw, en van hettoegangshek.
Alle eisen worden in de vergunning vermeld.  De vergunning wordt afgegeven door het ministerievan sociale zaken Hr. Onnes.
Een hekje in de vorm van een zwart-gele ketting rond de meetopstelling is wenselijk. Op het werkdient een deskundige te zijn die een speciale cursus heeft gevolgd.
Tijdens de montage moet de brandweer worden verwittigd.
Er moet een kluis zijn om de sensor in op te bergen (15kg).  Een hijsvoorziening is wenselijk.
Als de meting een maand uit bedrijf gaat moet de meting in de kluis worden overgebracht.

Ervaring
Leiden-Noord: zeer goed.
Geestmer Ambacht: slecht?


Meetbereik
Slibleiding naar indikcentrifuge: 0,3 - 0,6 % droge stof.
Slibleiding naar ontwateringscentrifuge: 3 % droge stof.








Slibspiegelmeting

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Slibconcentratie-meting   Troebelheids-meting



Wordt gebruikt in een gravitaire slibindikker. Er zijn optische en ultra-sonore methoden. Demeting schakelt wanneer de sliblaag in de indikker onder de sensor daalt. De meting schakelt dusbij een overgang. Om een analoge meting te verkrijgen worden de sensor aan een katrol gehangen enmet een servormotor wordt de overgang gezocht. De positie is de analoge meetwaarde.

De concentratie's in indikkers is als volgt:
-    Primairslibindikker (slib afkomstig van de voorbezinktanks)
     Er is geen duidelijke grenslaag. Een goed werkende installatie is nog niet bekend. Enkel eennucleaire slibconcentratie-meting       in de slibavoerleiding werkt goed (leiden-N).
     bovenste 1/3 deel: 1 gr/l (bij de overloop)
     onderste 1/3 deel: 50-60 gr/l
-    Surplusslibindikker (slib afkomstig van de nabezinktanks)
     Er is geen duidelijke grenslaag, ondanks dat blijkt dat er een goede meting mee te verkrijgenis, mits men een       ruitewissertje op de kop toepast i.v.m. (vet)deeltjes die naar bovendrijven, endus ook naar de kop. (Leiden-N,       fabr. BTG, optisch principe)
     bovenste 1/3 deel: 1 gr/l 
     middelste 1/3 deel: 10 gr/l 
     onderste 1/3 deel: 30 gr/l 
-    Nabezinktank
     Er is wel een duidelijke grenslaag;
     .

Volgens een rapport van rijkswaterstaat uit 1988 is de meting (zowel optisch als sonoor principe)volgens enkele ervaringen in den lande goed.


Montage
-    Indikker
     d.m.v. een RVS konstruktie aan de overstortrand hangend omlaag.
-    Nabezinktank
     aan de ruimerbrug hangend omlaag.

Mobrey heeft ultra-sonore uitvoering.
BTG een optische uitvoering.








Sprinkler

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :   Branddetektie



Sprinkler
Een sprinkler installatie werkt met temperatuur detektie.  De installatie gaat per kop af bij eenbepaalde temperatuur. De temperatuur wordt bepaald door het type vloeistof in een glazenbolletje.  Elke temperatuur heeft een kleur.
De koppen zijn met meerdere capaciteiten leverbaar.


Blusmiddel
-    Sprinkler ofwel water
     Elke kop heeft zijn eigen temperatuur detektie!
     Effectief doordat allen bij de haard wordt gesprinkled.
     Een snelle reaktie sprinkler is mogelijk.
     Bij gevaarlijke-vloeistoffen niet met water blussen!
-    Sproeiblus
     fijnere druppeltjes dan gewoon sprinkler.
     Heeft t.o.v. sprinkler een verkoelend effect.
     Heeft geen ingebouwde detektor.
-    Schuim
     Mengsel van water en schuimmiddel.
     Vooral toepassen bij gevaarlijke vloeistoffen en kans op het ontsnappen van gassen, echterniet toepassen als       het schuim oplost in de vloeistof (bijv. methanol).
     Kan in open ruimten worden toegepast.
     Geen rook- en warmte afvoerinstallatie nodig.
     Heeft geen ingebouwde detektor.
-    CO2
     Voor beveiliging van brandbare vloeistoffen en gassen.
     Zeer gevaarlijk voor mensen omdat het principe werkt op verdringen van lucht.
     Niet te gebruiken in open, of half open plaatsen, tenzij de brandgevaarlijke plaats bekend isen er met overmaat       geblust kan worden.
     Boven 900 øC gaat CO2 verbindingen aan.
     Overleg met de arbeidsinspectie is nodig (blad P153).
     Heeft geen ingebouwde detektor.
-    Inergen
     Een vervanging van Halon. bestaat uit 52% N2, 40% Ar, 8% CO2.
     Milieu vriendelijk.
     Niet erg gevaarlijk voor mensen.
     Niet te gebruiken in open, of half open plaatsen.  Er moet namelijk een druk kunnen wordenopgebouwd.
     Heeft geen ingebouwde detektor.
-    Microdrop
     Een sproeiinstallatie met een nevelender werking.
     Vergt minder water, waardoor minder gevolgschade.
     Heeft 5 a 8 bar waterdruk nodig.
     Heeft geen ingebouwde detektor.
-    Halon
     Mag niet meer worden toegepast ivm de ozonlaag.


Blusmiddel toepassingstabel
******************** sprinkler    
*  ***************** sproeiblus   
*  *  ************** microdrop    
*  *  *  *********** schuimblus   
*  *  *  *  ******** inergen      
*  *  *  *  *  ***** CO2 hoge druk
*  *  *  *  *  *  ** CO2 lagedruk 
*  *  *  *  *  *  *               
Autowerkplaatsen   x                                 
Alkoholopslag               x  x                     
Chemiec.opslag           x  x  x                     
drukkerij          x           x  x  x               
schakelruimten     x           x                     
verfopslag         x     x     x                     
generatoren              x     x  x  x               
grootkeukens       x              x                  
gasturbines              x     x  x  x               
hoge magazijnen    x                                 
hout verwerking    x     x                           
kunstofverw.       x        x                        
olie opslag           x  x  x                        
computerruimte                 x                     
bandenopslag                x                        
telefooncentrale               x                     
schuimstofwerkp.   x     x           x               
transformatoren       x  x     x  x  x               
droogovens         x                                 
winkelcentra       x                                 
kabelruimten             x     x                     
kantoorruimten     x                                 
procesinstallatie     x  x                           








Stemvork

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Trilvork   Trilstaaf



Principe
Bestaat uit een gevouwen staaf welke op een membraan is bevestigd en een mechanische resonantieheeft van 80 Hz.
Op het membraan zijn 2 piezo kristallen gemonteerd. Het ene kristal is voor opwekking, de 2degeeft een spanning af als de vork in de vrije lucht is en resoneert.

Toepassen bij poedervormige (vaste) stoffen.

Komt overeen met de trilstaaf van Vega.

Montage meestal G1,5 " of flens.
Geschikt voor zone 10 en 1.
max 150 øC.
max 10 bar.
soortelijke massa < 30 kg/m3.
korrelgrote < 12 mm.
Is in 2-draads uitvoering leverbaar.
Met verlengd insteekstuk mogelijk.
Bedrijfsspanning 20-250VAC, max 400mA.


Voorbeeld
Soliphant van E&H








TOC

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories


Total Organic Carbon.

De totale hoeveelheid koolstof wordt gemeten. De te meten koolstof geeft een graad voor eenspecifieke type vervuiling. De molekulen welke gemeten worden zijn bijvoorbeeld ook alkanolenofzo; molekulen welke C atomen bevatten.

Orde grootte 20 mg/l 

Alhoewel bij o.a. effluenmeting niet altijd strikt noodzakelijk is, is een ultra-filter eenheidwel wenselijk.
Voordruk meestal minimaal 0,3 bar.








TOD

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories


Total Oxigen Demand

De totale hoeveelheid zuurstof wordt gemeten. Dit gebeurt door thermische verbranding. Anderetypen gebruiken ozon of waterstof peroxide voor de verbranding. (Stip gebruikt ozon, echter Stipnoemt dit een CZV meting)De te meten zuurstof geeft een graad voor een specifieke type vervuiling. De molekulen welkegemeten worden zijn bijvoorbeeld ook alkanolen ofzo; molekulen welke O atomen bevatten.

Orde grootte 40 mg/l 

Alhoewel bij o.a. effluenmeting niet altijd strikt noodzakelijk is, is een ultra-filter eenheidwel wenselijk.
Voordruk meestal minimaal 0,3 bar.








Transportband

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories


Verloop wordt gedekteerd met capacitieve naderingsschakelaars welke aan de onderzijde van de bandworden geplaatst.

Bandbreukdetektie aan brengen op het niet aangedreven wiel.








Troebelheids-meting

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Slibconcentratie-meting   Troebelheids-meting-notitie



Suspended solids.

Optisch principe
Er zijn enkel en dubbelstraals methoden.
Voor een troebelheidsmeting werkt dit redelijk goed.
Principe is meting van de 90 ø verstrooiing (scattering) van licht afkomstig van een lichtstraal(0 - 200 NTU). Typen met 180 ø (backscattered) verstrooiing meten tot 4000 NTU.
Inline metingen: soms niet meer dan 1 lichtstraals, en maximum flow 2 tot 4 m/s, afhankelijk vantype en fabrikaat.
Vervuiling van de meetkop kan als optie tegengegaan worden door een wisser op de kop.

Enkele voorbeelden:
-    BTG, verdeelde beoordeling.
-    Geveke dr. Mohilo, functioneert redelijk, in onderhoud wat lastiger dan dr. Lange.
-    dr. Lange, functioneert redelijk.

Meetbereik
Beluchtingstank : 2,5-6 gr/l.
Centraat centrifuge : 0 - 200 FTU





Troebelheids-meting-notitie

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Troebelheids-meting



Rapport naar Rijnland d.d. 1995;

Ervaringen met troebelheids-metingen in de centraatafvoer van de indik- enontwateringscentrifuges;

Inleiding:
Door Rijnland is aan DHV gevraagd hoe de ervaringen zijn met troebelheidsmeetapparatuur in hetcentraat van een centrifuge. Deze notitie zal trachten daar antwoord op te geven. De notitie gaatdaarbij enkel uit van het meetprincipe gebaseerd op optische meting.


Algemene ervaring:
Van diverse installatie's is nagegaan hoe de ervaringen met de troebelheidsmeetapparatuur zijn.
Het toepassen van troebelheidsmeters is alleen zinvol ingeval de bedrijfsvoerder ten minste ‚‚nmaal per dag de sensor op vervuiling beoordeelt, en de meetwaarde vergelijkt met een visueleinspectie van het centraat. Het voordeel van het toepassen van de meting is dan in eersteinstantie niet het directe meetresultaat, maar het constateren van een trend middels trending ophet beeldschermbedieningssysteem. Voor wat deze trend betreft moet daarbij wel opgemerkt wordendat een vervuiling snel op kan treden en daarbij dus een vals beeld geeft. De voorzieningen omvervuiling tegen te gaan geven daarbij onvoldoende ondersteuning. Het blijkt dat regelmatigonderhoud d.w.z. schoonmaken van de meetkop het belangrijkste is voor een betrouwbare meting.
Bovendien blijkt dat de bedrijfsvoering vertrouwd moet raken met de omstandigheden waarin demeting functioneert. Verder blijkt dat een ontluchtingstank een forse verbetering geeft endaarom zonder meer wenselijk is. Bij het toepassen van sproeikoppen op de sensor dient er voorgewaakt te worden dat er voldoende waterdruk op de sproeikoppen staat.


Aspecten:
Voor het toepassen van een automatische PE doseringsregeling welke gestuurd wordt door detroebelheidsmeting blijkt het meetprincipe gebaseerd op optische meting te instabiel. Het isbijvoorbeeld zelfs gebleken dat in meetresultaten de omwentelings snelheid van een menger in eenvoorliggende slibmengtank zichtbaar is. Voor een stabiel meetprincipe is de hoop momenteelgevestigd op het ladingdichtheids meetprincipe. (o.a. slibontwateringsinstallatie Katwijk in 1995, Oyen reeds in bedrijf)
Het gebruikelijke meetprincipe is gebaseerd op licht. Een alternatief is reeds hiervooraangegegeven. Een ander mogelijkheid om het proces te beoordelen is om niet naar het centraat tekijken maar naar veranderingen in de toevoerdebieten en concentratie's van zowel PE als slib. Bijeen schommeling hierin bij een aanvankelijk stabiel bedrijf krijgt men eveneens een indikatie vaneen niet meer optimaal centraat. Waar de optische meting redelijk goed toepasbaar blijkt te zijnis voor de bewaking van een omslag in de centraatkwaliteit schoon/vervuild. (zie Heemstede). Ookin diverse industri‰le toepassing kan de meting zeer goed toepasbaar zijn. Te denken valt daarbijaan de meting van de oplossing van een melksuspensie in een melkfabriek. Het meetprincipe werkthier wel goed; de opgeloste melk is altijd van dezelfde samenstelling en deeltjes grootte.

Er zijn geen specifieke fabrikaten van optische apparatuur aanwijsbaar welke substantieel beterfunctioneren. Elke fabrikant beweert dat zijn meetinstrument goed functioneert, en toont ditzelfs aan met meetresultaten (grafieken ). Objectieve beoordeling van de meetresultaten geeft vaakeen teleurstellende conclusie (o.a. dr. Mohilo). De door ons toegepaste fabrikaten zijn (metwisselende resultaten):
-  BTG
-  Monitek
-  dr. Mohilo

Conclusie:
Het blijkt in de praktijk dat het toepassen van troebelheidsmeetapparatuur in de centraatafvoernauwelijks zinvol is. De bedrijfsvoerder kan het functioneren van het proces beter beoordelendoor directe visuele waarneming van de slibafvoer en het centraat. Slechts voor een trend kan eenmeting toegevoegde waarde hebben; het onderhoud door de bedrijfsvoering is van groot belang, enbij een afwijking in de trend kan achteraf niet verklaard worden of het om een afwijking in hetproces ging, of om vervuiling van de meting.


-JWS/1995-





Trilstaaf

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Stemvork   Trilvork



Principe
Wordt piezoelektrisch aangedreven op 530 Hz of 350 Hz bij de grotere uitvoering, op deresonantiefrequentie.

Toepassen bij poedervormige stoffen, gips, meel, wasmiddel, etc. Niet in vloeistoffen omdat dedemping in vloeistof lager is. Door het trillen wordt aanklonteren voorkomen.

De trilstaaf van Vega is vergelijkbaar met de stemvork van E&H.


Gevoelig voor mechanische trillingen tgv pompen.
Is in 2-draads uitvoering leverbaar.
Met verlengd insteekstuk mogelijk.
Montage G1" of G1,5".
Lengte tot 20 m.
Soortelijke massa < 20 kg/m3 (vegavib).
Soortelijke massa < 30 kg/m3 (vegator).
Bedrijfsspanning 20-250VAC, max 400mA.


Voorbeeld
Vegavib van Vega.
Vegator van Vega.
E&H heeft dit niet?








Trilvork

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Stemvork   Trilstaaf



Principe
De symmetrische trilvork wordt pi‰zoelektrisch op zijn resonantiefrequentie aangestuurd. Op hetmembraan zijn 2 piezo kristallen gemonteerd. Het ene kristal is voor opwekking, de 2de geeft eenspanning af als de vork in de vrije lucht is en resoneert.

Alleen voor vloeistoffen en zeer viskeuze stoffen.

Geschikt voor zone 0.
max 150øC.
max 25 barsoortelijke massa < 600 kg/m3.
zwevende delen < 10 mm.
Is in 2-draads uitvoering leverbaarIs in 2-draads uitvoering leverbaar.
Met verlengd insteekstuk mogelijk.
Bedrijfsspanning 20-250VAC, max 400mA.

Voorbeeld
Liquiphant van E&H.
Vegaswing van Vega.








Ultra-filter

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Analyse-apparaat   Nitraat-meting



Een filter zoals bedoeld toe te passen bij een analyse-apparaat.
Een dergelijk filter heeft een maaswijdte van 0,45 micron.
Wordt toegepast bij analyse meetapparatuur. Is bij effluent water niet noodzakelijk, doch wordtwel aanbevolen door technologen DHV.
De hoofdstroom gaat ongefilterd retour naar het riool e.d.
De kleine perculaat stroom wordt de meetinrichting ingevoerd.
Het debiet (perculaat) moet zijn:
-    naar een chemische analyse-apparaat:.
     Ammomium stikstof 0,1 l/h.
     Fosfaat 0,2 en 1 l/h (de snellere uitvoering).
-    naar een photo-analyse-apparaat:
     Nitraat ca. 0,5 l/h zijn.
Het ultra-filter kan het best worden uitgelegd op een capaciteit van 1 l/h.  Een flowbewakingmoet dan ook op 1 l/h worden afgesteld.  Overigens een dergelijk flowdetektie zelf uitkiezenblijkt niet goed te werken.  Beter de storingskontakt van het analyse-apparaat bewaken.

Dr. Lange: De versnijdende pomp die het water naar het ultra-filter pompt moet een capaciteithebben >7 m3/h.  Leiding diameter DN32. Voordruk op het het ultra-filter meestal minimaal 0,4bar.
Applicon: een sampleflow van 3m3 is voldoende bij 1,5 a 2 bar.

Om te spoelen is een drinkwater-aansluiting noodzakelijk. (1" aansluiting, 2 - 3 bar)

Technische gegevens "KOCH1" Rohrmoduls van dr.Lange:
doorstroming                       8 m3/h
druk aan de ingang                 >1,5 bar
drukverlies                        0,3 bar
moduullengte                       1,5 m
membraanoppervlak                  0,1 m2
vulvolume                          0,9 liter
vulvolume van permeat verzamelaar  0,1 liter
max bedrijfstemperatuur            45øC
membraantype                       HFP-251
pH grens                           2,0 - 12,0
Aansluiting                        25 of 32 mm GF union
filteruitlaat                      6 ... 8 mm






Ultra-sonore-flowmeter

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Flowmeter








Ultra-sonore-hoogtemeting

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :   Cilindrische-volume-meting





Principe
De sensor zendt met een regelmaat van 1 sec. steeds een burst uit met een frequentie van 18k-40kHz.  De frequentie dient, afhankelijk van de toepassing, als volgt te worden geselekteerd:
-    ??


Montage
Bij het toepassen in een voorraadtank, dient er een DN200 tubelure toegepast te worden. Detubelure dient aan de onderzijde onder een hoek van 45ø afgeschuid te zijn. De randen van detubelure mogen niet scherp zijn.  De opnemer (DN100) wordt bovenop de tubelure geplaatst. Detubelure steekt door de bovenwand van de tank. De lengte dient dusdanig te zijn dat deblokafstand buiten de tubelure valt.  Het enigszins schuin richten op een overigens horizontaalmedium blijkt goede te werken. Tot 10ø.


Temperatuur
De opnemer is temperatuur gevoelig. De meeste kunnen worden voorzien van een temperatuurcompensatie (elektrisch ). Toch is het aan te bevelen een zonnekap te plaatsen als de opnemer inde zon zit. Bij meer dan 5 ... 10 graden vorst blijkt ook een sensor met temperatuurcompensatie forse afwijkingen te geven.
Ergo: De temperatuurcompensatie en de zonnekap bij de requisities opgeven.


Weersomstandigheden
In principe is het type meetinstrument gevoelig voor sneeuw en storm. Het uitgezonden signaaldoor de kop kan verwaaien. In de praktijk blijkt dit mee te vallen. Op de zuivering Leiden-ZW(meting boven slibcontainer) zijn er geen instelproblemen geweest, en zijn er naderhand ook geenklachten gehoord, op de zuivering Katwijk (meting boven slibcontainer) heeft men wel eensproblemen gehad bij sneeuw.  Een mogelijkheid om deze invloeden te verminderen is het toepassenvan een sensor met een meetbereik van 20 m, ook als is 10 of zelfs 5 m voldoende.  Het signaalbij de 20m uitvoering is sterker en daardoor minder gevoelig voor verwaaing.  Als men de invloedvan storm volledig wil uitvlakken dan radar meting toepassen (SAAB).


Meetbereik
De minimale meetafstand is afhankelijk van het fabrikaat en type 0,3 tot 0,6m.
De maximum meetafstand is meestal tussen de 5 en 20 m.  Zie tevens onder weersomstandigheden.
Onderscheidend vermogen is ?.


Niet toepasbaar boven
-    Waters welk last hebben van schuimvorming.
-    Entzand voor korrelreaktor. Kies een weegsysteem!
-    Situatie waar (ernstige) condensvorming tegen de sensorkop kan optreden. Let op dit is eenserieus probleem       in gesloten tanks, bassins etc! Zie verder.
-    Situaties waar ernstige stoffige of dampende klimaten heersen waardoor demping van het signaaloptreedt. Niet       toepassen bij demping >50.
Het meten van 20%ige slib-klonten in een kontainer werkt daaren tegen wel weer goed.
In een overstortput is een capacitieve-meting vaak beter in verband met de naukeurigheid.


Diverse
-    Heeft minder ijking nodig dan een drukdoos, waardoor beheersafdelingen vaker een ultra-sonoremeting prefereren       boven een drukdoos.
-    Minder gevoelig voor vervuiling door zeer vuil water.
-    Tevens is een voorziening om een 'venster' op te kunnen geven waarbinnen de metingen moetenvallen, gewenst.
-    Ultra-sonore hoogte metingen zijn vaak in Ex te verkrijgen.
-    In de meetkop kan bij de meeste fabrikaten, als optie een bliksem beveiligings unit wordenbesteld.
-    Bij het toepassen van meerdere opnemers vlak naast elkaar kan het kiezen van anderefrequentie's uitkomst geven.


Condensvorming
Condensvorming treedt op als het water in de tank of put warm is en de deksel of plafond waarinde kop zit koud is. In een tank die binnen staat zal er geen temperatuurdaling in de omgevingoptreden zodat de temperatuur van de vloeistof gelijk blijft aan de tankwand.
Door de condens weg te vegen van de kop kan direkt worden gecontroleerd of er sprake is van condensvorming.
Een oplossing voor condensvorming kan zijn:
-    Siliconenspray op de kop spuiten voorkomt dat er grote druppels aan gaan hangen.  Deze vallener af. Kleine       druppels hebben geen invloed.  Deze oplossing lijkt niet erg professsioneel.
-    De beste oplossing volgens documentatie van E&H is een tubelure van 350 mm, getraced, inrubber ring gemonteerd       ivm geluidsisolatie, de binnenkant van de tubelure eveneens gecoat inverband met geluidsproduktie. In de tubelure       dienen enkele gaten te worden aangebracht voordoorwaaien. (Volgens mij is het echter geen afdoende oplossing      !, hetgeen overigens later ook doorE&H werd bevestigd)-     De meetkop op afstandbouten in de flens monteren       waardoor er tocht van buiten langs het sensoroppervlak kan stromen.
-    De tank niet afsluiten maar open laten.
Overigens: Sinds ca. 1996 is de kwaliteit van de ultra-sonore meters verbeterd, zodat deze flinkminder gevoelig zijn voor concensvorming.

Demping van de bundel
Door diverse oorzaken wordt de bundel verzwakt. DE maximale demping die op mag treden is (E&Htype DU41) 30 dB op de maximale benodigde afstand. Een meetkop die geschikt is voor 20 m mag bijeen te meten afstand van 20 m, 30 dB verzwakken. Als slechts tot 10 m met dezelfde kop wordtgemeten mag de verzwakking groter zijn.
Door het volgende treedt demping van de bundel op:
-    Damp die optreedt bij warm water t.o.v. een koude buitenlucht en dus koude tankwand.
     Verzwakking ongeveer 15 dB? (zie doc E&H).
-    Stromend water:
     Verzwakking ongeveer 15 dB? (zie doc E&H).








Vage

Auteur     :  
Datum      :  J.W. Sandker
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :






Fuzzy-logic-regelaar

Auteur     :   @Vlotterschakelaar
Datum      :  Peer;Flygt-bal;kwikbal;Kwikschakelaar
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :






mei

Auteur     :  Kabel_lengte
Datum      :  
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories


Betere benaming: elektromechanisch kontaktsysteem.

Goed te gebruiken al HH melding en direkt schakelen in de hoofdstroom.

Nadelen
-    Na veel keer schakelen gaat de kabel stuk.
-    In een dichte vieze massa (slib) beweegt de bal na aankoeken niet meer.








Vortexflowmeter

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Flowmeter










Zenonfloc

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories


Merknaam (Zenon environmental purmerend)
Apparaat dat de slib naar de slibzeefbandpers in een slibontwateringsinstallatie bemonsterd. DePe dosering dient voor het monstername punt met het slib vermengd te zijn. Empirisch worden doorde gebruiker op het apparaat waarden ingestel op het moment dat de operator denkt dat deinstallatie perfekt werkt. Hierna kan het apparaat de PE dosering bijregelen als hij merkt dat deontwaterbaarheid van het slib+pe veranderd.

De unit kan 4 units sturen.

Het aparaat bestaat uit een monstername apparaat met eraan een local controlpanel, en tevenscentraal een schakelkast Central control panel) welke de regeling en aansturing van de PE pompbevat. De bediening vindt op het centraal control panel plaats.

Bij sterke slibvariatie 1x per dag ijken, anders 1x per week.

Monstername cylcusduur ligt tussen 3 en 34 min.

De levering bevat tevens een computer waarin communicatie met Zenon en datalogging van de laatste3 dagen plaats vindt.








Zenonspeed

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories


Merknaam (Zenon environmental purmerend)

Een apparaat om de bandsnelheid van een zeefbandpers in een slibontwateringsinstallatie teregelen. Het setpoint van de regeling is de slibdikte op de band. Doel is het verband tussensliblaag dikte en mate van ontwatering op het optimale punt te leggen.

Het apparaat bestaat uit een control panel en een ultrasonore hoogte meting. Bediening vindtplaats op het controlpanel.

De PID faktoren en de bandbreedte is instelbaar.

Voeding control panel 230VAC.








Zuurstofmeting

Auteur     :  J.W. Sandker
Datum      :  mei 1995
Category :  Instrumentatie
To top     :  top of this categorie
To main   :  main of all categories
Zie ook    :  Doseerpomp   Aerobe



De meting kent o.a. 2 principes:
-    Clark of 2-elektrodemeetsysteem:
     Een sensor waarin een kathode van platina of goud zit die rechtstreeks in het medium meet, eneen anode van       b.v. zilver in een vaatje gevuld met elektroliet (b.v. KCl, KBr met KOH). Hetvaatje is van het te meten medium       gescheiden door een membraan. Het medium is dus in kontakt metde kathode en het membraan. De anode is alleen       in kontakt met de elektroliet. Tussen kathode enanode wordt een spanningaangelegd van 0,7-0,8V. (de polarisatie-spanning      ). Als er zuurstof in hetmedium zit dan diffundeerd dit door het membraan O2 molekulen op de kathode worden       nu gereduceerdtot:
          O2 + 2H20 + 4e --> 4OH-.
     Aan de anode worden zilverionen afgescheiden:
          4Ag + 4Cl- --> 4AgCL + 4e.
     Per zuurstof molekuul worden 4 elektronen afgescheiden, ofwel een diffusie-stroom, dieproportioneel is met       de heersende partiele druk van het zuurstof in het water. De massaverhoudingvan het zuurstof kan nu, door       tevens de temperatuur te meten, worden berekend. Nadeel van dezemethode is de kontinue vermindering van de       Cl ionen.
-    3-Elektrodemeetsysteem:
     Een verbeting van het Clarkprincipe. De funktie van de anode wordt over 2 elektroden verdeeld,nl; 1 anode welke       stroom geleid (tegenelektrode), en 1 anode welke geen stroom geleid(referentie-elektrode). De tegenelektrode       krijgt een dusdanige stroom aangeboden dat het volledig de kathodestroom opneemt. De referentie-elektrode       is nu onafhankelijk van de signaalstroom,hetgeen een stabiele meting geeft.

De huidige betere sensoren werken met 3 elektroden (E&H).

Kalibratie (3 elektrodenprincipe):
Eens per 3 maanden. Op de apparaten is zelfbewaking van het elektroliet, en bewaking opmembraanbreuk aanwezig.
Na 1 tot 3 jaar moet het elektroliet worden vervangen.